Forma kauzatywna – jak i kiedy ją stosować?

Konstrukcje z formą kauzatywną, czyli causative have, stosujemy wówczas, gdy podmiot zdania nie jest wykonawcą czynności, lecz jedynie zleca wykonanie jej komuś innemu, przeważnie specjaliście lub fachowcowi. Wykonawca czynności najczęściej nie jest wymieniony. Tego, kim jest, możemy domyślić się z kontekstu.

W praktyce forma kauzatywna najczęściej odnosi się do popularnych usług: remontowych, naprawczych, fryzjerskich itp. Możemy użyć jej także, aby opisać wypadki losowe i sytuacje, gdy ktoś zrobił nam coś niezgodnego z naszą wolą.

Forma kauzatywna – struktura i przykłady

Pewną trudnością w nauce formy kauzatywnej jest fakt, że nie posiada ona odpowiednika w języku polskim. Zatem najlepiej jest zrozumieć ją na konkretnych przykładach. Podstawowa struktura zdania wygląda następująco:

Porównaj zdanie z formą kauzatywną i bez niej:

Forma kauzatywna w podstawowych czasach

Formę causative have można stosować we wszystkich czasach. Odmianie przez czasy podlega w tego typu zdaniach czasownik to have. Poznaj przykłady zastosowań formy kauzatywnej w najczęściej używanych czasach.

• Present Simple

          I have my hair dyed blue every week.

          Co tydzień mam farbowane (zapewne przez ekscentrycznego fryzjera) włosy na niebiesko.

• Present Continuous

          I am having my car stolen right now!

          W tym momencie ktoś (być może bezczelny złodziej) kradnie mi samochód.

• Present Perfect

          I just have had my heart broken.

          Właśnie złamano mi serce (wiadomo, że musiała to zrobić jakaś osoba).

• Past Simple

          He had all his secrets revealed yesterday.

          Wszystkie jego sekrety zostały wczoraj ujawnione (ktoś tego dokonał, choć nie wiadomo kto).

• Past Continuous

          I was having my dog groomed when the telephone rang.

          Właśnie strzyżono mojego psa (z kontekstu wynika, że robił to psi fryzjer), kiedy zadzwonił telefon.

W nieformalnym zdaniu z formą kauzatywną możemy zastąpić have słówkiem get:

 Forma kauzatywna z wymienionym wykonawcą czynności

Jak widać w powyższych przykładach, w wypowiedziach z causative have wykonawca czynności przeważnie nie jest wymieniany. Można jednak zbudować zdanie w ten sposób, że zostanie on ujawniony. Są dwie możliwości budowy takiego zdania.

• W pierwszym przypadku można wprowadzić wykonawcę czynności po słówku by:
  
          Podmiot + czasownik to have + przedmiot czynności + czasownik w 3. formie + by + wykonawca          czynności

          I had my car scratched by my ex-boyfriend!

          Mój samochód został porysowany przez mojego byłego chłopaka.

• Drugi sposób wprowadzenia do komunikatu wykonawcy czynności to użycie struktury: 

          Podmiot + czasownik to have + wykonawca czynności + czasownik w 1. formie

          He had his brother do his dirty work.

          On skłonił swojego brata, aby zrobił za niego brudną robotę.

Porównaj zdanie z wymienionym wykonawcą czynności oraz bez niego: