Anglojęzyczne filmy i seriale grozy

Wśród horrorów możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje – takie, w których występują zjawiska nadprzyrodzone (duchy, demony, wampiry) oraz takie, w których straszy nas psychopatyczny morderca lub istniejące naprawdę stworzenia (na przykład ptaki w słynnym filmie Hitchcocka).

Za odczuwanie strachu jest odpowiedzialna część umysłu zwana mózgiem gadzim. To najstarsza ewolucyjnie część mózgu, najbardziej pierwotna i niepodlegająca świadomym decyzjom. Rządzi się swoimi prawami, a najbardziej aktywna jest w sytuacjach stresu i zagrożenia życia. Jej instynktowne reakcje pozwalają na ucieczkę lub walkę, a tym samym na przeżycie w niebezpiecznej sytuacji.

Dlaczego jednak boimy się filmu, który jest tylko filmem, mimo tego że oprócz mózgu gadziego mamy jeszcze korę mózgową, której zadaniem jest interpretowanie docierających do nas sygnałów? Okazuje się, że podświadomość nie rozumie zaprzeczeń i nie widzi różnicy między fikcją a rzeczywistością. Chociaż wiemy, że to tylko film, podświadomość nie przyjmuje tego do wiadomości.

Co jest źródłem grozy, jaką przeżywamy, oglądając straszne filmy? Jedna z teorii mówi o tak zwanej dolinie niesamowitości (uncanny valley). Zgodnie z tą hipotezą robot, rysunek lub animacja komputerowa wyglądająca i zachowująca się bardzo podobnie, ale nie identycznie jak człowiek, budzi w nas poczucie dyskomfortu psychicznego. Eksperymenty wykazały, że im większy jest stopień podobieństwa danego obiektu do człowieka, tym większą wywołuje on odrazę i strach.

Strach budzi w nas jednak nie tylko to, co widzimy, ale również to, co słyszymy. Mogą go wywołać słowa, które wydają się niewinne, czasem wręcz beztroskie, na przykład dziecięce wyliczanki (przeczytaj) lub z pozoru zwyczajne zdania. Wywołany przez nie efekt grozy wynika z kontrastu między ich błahą treścią a rzeczywistym, przerażającym znaczeniem, którego domyślamy się, znając kontekst fabularny.

Czy wiesz, z jakich anglojęzycznych filmów lub seriali grozy pochodzą poniższe zdania?

The owls are not what they seem.

Some places are like people: some shine and some don’t.

I see dead people.

One, two, Freddy’s coming for you.

Three, four, better lock your door.

Five, six, grab your crucifix.

Seven, eight, gonna stay up late.

Nine, ten, never sleep again.

I want to play a game.

Six! Seven! Go to hell or go to heaven!

It’s alive! It’s alive!

A boy’s best friend is his mother.

I do wish we could chat longer, but… I’m having an old friend for dinner. Bye.

Hi, I’m Chucky. Wanna play?